Akademik çalışmalarının yanı sıra Türkçe ile ilgili politik görüşleriyle de tanınan Türk bilim insanı Oktay Sinanoğlu’nun biyografisi sizlerle.
Oktay Sinanoğlu, 25 Şubat 1935 tarihinde İtalya’nın Bari kentinde dünyaya geldi. 1939 yılında İtalya’nın II. Dünya Savaşı’na girmesi üzerine ailesiyle birlikte Türkiye’ye döndü. 1953’de TED Ankara Koleji’nden birincilikle mezun oldu. Aynı yıl okul bursuyla ABD’ye gitti. 1956 yılında Kaliforniya Üniversitesi’nin kimya mühendisliği bölümünü bitirdi. Ertesi yıl MIT’de yüksek lisansını tamamladı ve Sloan Ödülü’nü kazandı. Doçentlik tezini tamamlamasının ardından Berkeley’de kuramsal kimya alanında doktorasını tamamladı.
1960 yılında Yale Üniversitesi’nde öğretim üyesi oldu. 1 Temmuz 1963’te kimya alanında tam profesörlük unvanı aldı. Aynı yıl Yale Üniversitesi’nde tanıştığı Paula Armbruster ile evlendi. 1964’te Yale Üniversitesi’nde teorik kimya bölümünü kurdu. Yale’deki görevi boyunca, “Atom ve Moleküllerin Çok-Elektron Teorisi” (1961), “Çözgeniter Kuramı” (1964), “Kimyasal Tepkime Mekanizmaları Kuramı” (1974), “Mikrotermodinamik”(1981) ve “Değerlik Kabuğu Etkileşim Kuramı” (1983) çalışmalarını gerçekleştirdi.
1988 yılında, laboratuvar ortamında birleştirilecek olan kimyasalların, birleştirmenin ardından nasıl tepki vereceklerini öngörebilmek amacıyla, kendi geliştirdiği matematik teorilerine dayanan devrimsel bir yöntem olan ve “Sinanoğlu İndirgemesi” olarak adlandırılan yöntemini yayınladı. Sinanoğlu, Yale’de 37 yıl çalıştıktan sonra, 1997’de emekli oldu.
Yale’de çalıştığı süre boyunca, çeşitli Türk üniversitelerine, TÜBİTAK’a ve Japan Society for the Promotion of Science’ye danışmanlık yaptı. 1962 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi mütevelli heyeti Oktay Sinanoğlu’na danışman profesör unvanı verdi. 1975 yılında çıkartılan özel kanunla devlet tarafından kendisine Cumhuriyet Profesörü unvanı verildi.
1966 yılında Kimya dalında “TÜBİTAK Bilim Ödülü”nü, 1973’te Kimya dalında “Alexander von Humboldt Research Award”ı ve 1975’te “International Outstanding Scientist Award of Japan”ı kazandı. 1973’te T.C. Özel Elçisi olarak Japonya’ya gönderildi. Sinanoğlu ayrıca Nobel ödülü için iki defa aday gösterildi.
1997 yılında Yale’den emekli olmasının ardından Yıldız Teknik Üniversitesi’nde profesör olarak çalışmaya başladı. 2002’ye kadar Yıldız Teknik Üniversitesi Kimya Bölümü’nde çalışmaya devam etti.
Sinanoğlu birçok bilimsel kitap ve makale yazdı. Ayrıca “Hedef Türkiye” ve “Bye Bye Türkçe” (2005) gibi eserlere de imza attı. Yaşamı boyunca Kuantum mekaniğine birçok katkıda bulundu. P.A.M. Dirac’in de üzerinde çalıştığı ancak çözemediği “Kuantum mekaniğinde Hilbert uzayının topolojisi ve içerdiği
yüksek simetrileri” problemini çözdü.
Bu kadar başarıyla bereber Oktay Sinanoğlu’nun en büyük sevdası ise Türk dilidir.Türkiye’de bulunduğu dönemde çalışmalarını daha çok toplumda bir Türkçe bilinci oluşturmaya adadı. Türkçe’nin yabancı
dillerin istilası altında olduğunu vurguladı.
Eğitim dilinin Türkçe olması gerektiğini ve yabancı dilin takviyeli olarak öğretilmesinin gerektiğini savundu. Türkçede bulunan yabancı kökenli olduğunu söylediği bazı kelimelere çeşitli karşılıklar önerdi. Ayrıca Türkçe’nin matematiksel yapısından dolayı en iyi bilim dili olduğunu belirtti.
Oktay Sinanoğlu’nun önerdiği bazı kelimeler;
Psikoloji- Ruhbilim
İnternet – Örütbağ
Teknoloji- Teknikbilim
Medya- Basın-yayın
Doktor – Hekim
Üniversite – Evrenkent
